Aansprakelijkheid: letselschade door fatbike

In 2022 was sprake van het hoogste aantal dodelijke fietsongevallen ooit. Deze cijfers houden min of meer gelijke tred met de opmars van de elektrische fiets, fatbikes en speed-pedelecs. Het is voor fatbikers niet verplicht om een helm te dragen. Dit komt de veiligheid niet ten goede. Ook de snelheden die een dergelijke fiets kan bereiken en de jonge leeftijd van de bestuurder spelen een rol. De verkeersveiligheid staat op het spel.

Bescherming artikel 185 Wegenverkeerswet

Als een bestuurder van een legale, niet opgevoerde fatbike het slachtoffer wordt van een verkeersongeval dat veroorzaakt is door een motorvoertuig, dan geldt de bescherming van artikel 185 Wegenverkeerswet. Die bestuurder krijgt dan een vergoeding voor zijn letselschade. Voor fietsers bestaat er een relatief groot risico om ernstig letsel op te lopen bij een aanrijding door een motorvoertuig. De wetgever heeft deze zwakkere verkeersdeelnemers dan ook willen beschermen bij een aanrijding door een motorrijtuig.

50%-regel

Artikel 185 Wegenverkeerswet (WVW) beschermt de ongemotoriseerde op de volgende manier: indien de gemotoriseerde een verkeersfout maakt, zal die bestuurder 100% van de schade aan het slachtoffer moeten vergoeden. Dit kan anders zijn, als de fietser zelf ook schuldig is aan het veroorzaken van het ongeval. De fietser wordt in dat geval wel beschermd door de 50%-regel. Deze regel houdt in dat het slachtoffer ten minste 50% van zijn of haar schade vergoed krijgt, tenzij er sprake is van overmacht aan de kant van de gemotoriseerde. Ook speelt de juridische eigen schuld en de billijkheidscorrectie een rol bij het bepalen van dit percentage. Lees hier meer over letselschade van fietsers en voetgangers.

100%-regel

Voor kinderen jonger dan 14 jaar geldt de zogenaamde 100%-regel: hun letselschade dient volledig vergoed te worden. Kinderen zijn immers de meest kwetsbare verkeersdeelnemers. Zij zijn zich niet (altijd) bewust van de gevaren in het verkeer. Hierdoor lopen zij een verhoogd risico op een ongeval. Daarom worden zij nog meer beschermd dan andere ongemotoriseerde verkeersdeelnemers. Voor kinderen tot 14 jaar oud, die als fietser (of voetganger) deelnemen aan het verkeer, geldt dat de schade altijd voor 100% wordt vergoed. Deze regel geldt zelfs als er sprake is van eigen schuld van het kind. Uitsluitend als sprake zou zijn van opzet of aan opzet grenzende roekeloosheid van het kind is de 100%-regel niet van toepassing. Deze uitzondering doet zich in de praktijk vrijwel nooit voor.

De bescherming van artikel 185 WVW  geldt niet, indien de fatbike harder dan 25 kilometer per uur gaat en een vermogen heeft van meer dan 250 Watt. De bestuurder van de fatbike en/of diens ouders lopen dan een groot financieel risico.

Verzekering voor fatbikebestuurder

Voor fatbikes geldt geen verzekeringsplicht, aangezien een fatbike geen motorvoertuig is. De eigenaar van een fatbike hoeft dus geen WAM-verzekering af te sluiten. Wel kan er een zogenoemde AVP-verzekering (AansprakelijkheidsVerzekering Particulieren) zijn afgesloten. Deze verzekering biedt dekking tegen aansprakelijkheid in het algemeen. Er bestaat in dat geval dekking indien iemand een ongeval veroorzaakt waardoor een derde schade oploopt, mits dit niet is uitgesloten in de polisvoorwaarden.

Uitsluiting bij opgevoerde fatbikes

Een fatbike die is opgevoerd, kan echter niet worden verzekerd tegen aansprakelijkheid. Veroorzaakt de bestuurder van de fatbike zelf een verkeersongeval, dan moet de veroorzaker de schade zelf vergoeden. Strafrechtelijk gezien, riskeert de bestuurder van een opgevoerde fatbike daarnaast een boete van € 290,00 en inbeslagname. Indien het slachtoffer zijn of haar schade niet kan verhalen op de veroorzaker, kan het onder omstandigheden terecht bij het Waarborgfonds Motorverkeer.

De rol van ouders bij een minderjarige bestuurder

Fatbikes worden vaak door kinderen bereden. Rijdt een kind jonger dan 14 jaar op een opgevoerde fatbike en veroorzaakt hij of zij een verkeersongeval, dan kunnen de ouders van dat kind aansprakelijk zijn. Is de bestuurder van de fatbike 14 of 15 jaar oud, dan zijn die jongeren in de eerste plaats zelf aansprakelijk. Daarnaast kunnen ook de ouders aansprakelijk zijn, tenzij hun niet kan worden verweten dat zij de gedraging van het kind niet hebben belet. Kinderen vanaf 16 jaar oud zijn zelf aansprakelijk voor de schade.

Nieuws

Gelet op het toenemende aantal ongevallen en de daarbij komende onrust omtrent het onderwerp lijkt het nemen van maatregelen niet ver weg. Zo pleiten diverse deskundigen voor een leeftijdsgrens en een verbod op opgevoerde fatbikes. Fatbikes maken de wegen onveilig. Hieronder schetsen wij enkele ontwikkelingen omtrent het onderwerp:

• Twee meisjes gewond bij aanrijding fatbike in Breda

Bij een aanrijding op een drukke kruising in Breda tussen een automobilist en een fatbike lopen twee meisjes letselschade op. De twee jonge meisjes namen op een fatbike deel aan het verkeer. Het betrof een achtjarig en dertienjarig meisje. Na het ongeval zijn de twee zwaar gewond overgebracht naar het ziekenhuis.

De oorzaak van het ongeval is nog onbekend. Het ziet ernaar uit dat een van beide partijen door een rood kleurend verkeerslicht is gereden.

De artsen op de Spoedeisende Hulp maakten zich eerder al zorgen over het stijgende aantal ongevallen met de populaire fatbikes. VeiligheidNL pleit dan ook voor een verbod van de fatbike voor kinderen onder de 16 jaar. Deze fatbikes zijn vaak ook opgevoerd. Dit zorgt voor extra gevaarlijke situaties en daarmee voor een grotere kans op letselschade.

Lees hier meer.

• Politie wil geen jongeren onder de 16 op een fatbike

Ook de politie pleit voor een minimumleeftijd van 16 jaar voor fatbikebestuurders. De grens dient gelijk te worden getrokken met de minimumleeftijd van bromfietsen. Fatbikes worden vaak ook door kinderen bereden. Het risicobesef, -perceptie en -inschatting is op deze leeftijd nog niet (geheel) aanwezig. Een verhoging van de minimumleeftijd zal de verkeersveiligheid ten goede komen. Ook moet er meer worden opgetreden tegen opgevoerde fatbikes. Een dergelijke fiets mag niet harder dan 25 kilometer per uur kunnen rijden. Ouders dragen de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van hun kinderen, volgens de politiewoordvoerder.

Inmiddels hebben alle politie-eenheden in Nederland nu een rollerbank, waarmee de snelheid van een elektrische fiets gecontroleerd kan worden. De 250 testapparaten zijn reeds in gebruik genomen op sommige plekken. Ondanks dat de (extra) testfase veel tijd heeft gekost, kunnen de apparaten inmiddels worden gebruikt.

Lees hier meer.

• Alle politie-eenheden hebben nu rollerbank voor snelheidscontrole e-bikes en fatbikes

Alle politie-eenheden in Nederland beschikken momenteel over een rollerbank om te controleren of fatbikes, elektrische fietsen en speedpedelecs harder kunnen dan wettelijk is toegestaan. In beginsel dienden de testapparaten al in april 2024 beschikbaar te zijn. Echter liep het proces enige vertraging op. De wijzigingen in het voertuigenpark en de aanpassingen in de wet- en regelgeving veroorzaakten de vertraging. Extra testfases waren noodzakelijk.

Indien de fatbike harder gaat dan de toegestane 25 kilometer per uur wordt een boete van 290 euro geriskeerd. Hoeveel boetes er inmiddels zijn uitgeschreven is onbekend. Bij de eerste twee overtredingen wordt de genoemde boete uitgeschreven. Bij de derde overtreding wordt de fiets in beslag genomen.

Lees hier meer.

• Amsterdam vraagt Tweede Kamer om maatregelen tegen opgevoerde fatbikes

Diverse gemeentes, de Fietsersbond en een aantal artsenorganisaties roepen de Tweede Kamer op maatregelen te treffen met betrekking tot de opgevoerde fatbikes. Zo wordt gesproken over een verbod op verkoop van de opgevoerde fietsen. Ook dient onderzocht te worden of een minimumleeftijd invoeren voor de bestuurders mogelijk is.

Uit cijfers blijken een groot aantal ongelukken plaats te vinden onder minderjarige fatbikebestuurders. De helft van de slachtoffers van ongelukken met fatbikes blijken uit de leeftijdscategorie 10 tot 14 jaar afkomstig te zijn. Er dienen dan ook snel maatregelen te komen om kinderen en alle medeweggebruikers te beschermen.

Kinderen zijn niet in staat de gevaren in te schatten van het met 50 kilometer per uur over straat rijden. Een verbod op de verkoop van de opgevoerde fiets en een minimumleeftijd voor gebruikers worden verzocht. Een minimumleeftijd van 16 jaar instellen, lijkt echter na onderzoek juridisch niet haalbaar. De normale e-bikes zouden daarmee ook verboden worden voor jonge kinderen, waardoor ook  de scholieren van buiten de randstad worden getroffen. Zodoende wordt gesproken van een wel haalbare minimumleeftijd van 12 jaar.

Lees hier meer.

• Artsen en 50 gemeenten in actie tegen fatbikes: verzoeken kabinet om landelijke maatregelen

De grote onveiligheid in het verkeer baart zorgen. Met een petitie is de Tweede Kamer verzochten artsen en gemeenten ‘maatregelen te nemen om de grote risico’s die worden veroorzaakt door de vaak jonge bestuurders te beperken.’ Het aantal ongevallen met letselschade van jonge slachtoffers neemt toe. Toch blijft het nemen van maatregelen op landelijk niveau uit. Uit het onderzoek van ingenieursadviesbureau Sweco blijkt dat het nemen van maatregelen juridisch moeilijk ligt.

De Amsterdamse wethouder Vervoer pleit daarnaast voor een landelijke informatiecampagne. Volgens haar is het veel mensen onvoldoende duidelijk wat wel en niet mag. Een opgevoerde fatbike is niet verzekerd, toch laten veel ouders hun kinderen rondrijden op een opgevoerde fatbike.

Zolang er geen maatregelen worden getroffen zal de verkeersveiligheid mede door opgevoerde fatbikes onder druk blijven staan. Het belangrijkste is echter om ongevallen en daarmee letselschade te voorkomen.

Lees hier meer.

• VVD wil helmplicht, minimumleeftijd van 16 en brommerrijbewijs voor fatbike

De VVD vindt dat de populaire fatbike niet gezien moet worden als fiets, maar als bromfiets. Daarom moeten de volgende punten ook voor de fatbike van toepassing zijn:  een minimumleeftijd van 16 jaar, een helmplicht en een het beschikken over een brommerrijbewijs.

De fatbike is momenteel te makkelijk op te voeren, ook al is dat officieel verboden. Er dient een hardere aanpak te worden gehanteerd, volgens VVD-Tweede Kamerlid Hester Veltman-Kamp.

Het juridisch onderscheid tussen de fatbike en de elektrische fiets is echter volgens onderzoekers niet te maken nu het enige verschil, namelijk de dikkere banden, niet aantoonbaar leiden tot een onveiliger voertuig of onveiliger weggedrag. Veltman stelt echter dat de politiek er juist is om regels zo aan te passen dat zaken wel kunnen.

Lees hier meer.

Zelf als fietser het slachtoffer geworden een ongeval?

Onze advocaten zijn gespecialiseerd in het bieden van begeleiding en ondersteuning aan slachtoffers van verkeersongevallen, ongeacht de rol van dat slachtoffer bij het incident. Letselschade Advocaat Laseur neemt jou na het ongeval graag alle zorgen uit handen. Wij behandelen het volledige letselschadetraject vanaf het vaststellen van de aansprakelijkheid van de veroorzaker van het ongeval tot aan het verkrijgen van een schadevergoeding.

Daarbij is onze aandacht gericht op jouw herstel, jouw re-integratie en jouw schadevergoeding. Zodra de aansprakelijkheid vaststaat, dient jouw schade vergoed te worden. Over de kosten van de advocaat hoef jij je dan ook geen zorgen te maken. Naast jouw schade, worden dan namelijk ook de kosten van een advocaat volledig vergoed. Het kost jou dan dus niets wanneer jij Letselschade Advocaat Laseur inschakelt!”